Wsparcie po traumie

Współcześnie owe słowo „trauma” jest zdecydowanie nadużywane, może nawet
przez to trywializowane. Według specjalistów, trauma – inaczej uraz w psychologicznym
rozumieniu – jest to „stan psychiczny wywołany działaniem zagrażających zdrowiu
i życiu czynników zewnętrznych, prowadzący do głębokich zmian w funkcjonowaniu
człowieka”. W wyniku takiego przeżycia mogą być odczuwane trudności w powrocie do
wcześniejszego funkcjonowania, niekiedy przybierające postać zespołu stresu pourazowego
(PTSD), tj. rodzaju zaburzenia lękowego, który jest zaliczany do kategorii reakcji na ciężki
stres.

Najbardziej powszechne dolegliwości psychiczne związane z doznanym urazem, czyli „zaburzenia potraumatyczne” – inaczej ostre zaburzenie stresowe (acute stress disorder – ASD), a także wcześniej wspomniany zespół stresu pourazowego (posttraumatic stress disorder – PTSD), dotyczą około 10% osób, które przeżyły wypadek komunikacyjny lub katastrofę naturalną np. powódź. Ponadto, w przypadku zdarzeń o charakterze interpersonalnym (na przykład gwałt) lub związanych z udziałem w wojnie odsetek ten sięga nawet do 50–60%.

Co robić w przypadku występowania u kogoś objawów ostrych zaburzeń potraumatycznych?

Z pewnością zwrócić się o profesjonalną pomoc medyczną i wsparcie specjalistów (np. psychologa, psychoterapeuty). Takie postępowanie zależne jest od dwóch głównych czynników: intensywności objawów oraz w jakim stopniu zakłócają codzienne funkcjonowanie danej osoby, a także jak długo się utrzymują (można odmierzyć czas od momentu doświadczenia traumatycznej sytuacji).

W tym miejscu warto również podkreślić, iż takie objawy na silny stres lub traumę są jak najbardziej naturalną reakcją organizmu na jego przeciążenie. Sytuacje związane z urazem są zazwyczaj tak odbiegające od normy, że wszelkiego rodzaju reakcje na doświadczany stres są jak najbardziej powszechnym wyrazem radzenia sobie. Jak zatem mogą objawiać się takie reakcje?
Są to między innymi:

• Lęk i niepokój – uczucia pojawiające się w pewnych momentach lub występujące stale, najczęściej
  w momencie zetknięcia się z miejscem, zapachem czy podobnymi okolicznościami doświadczonej traumy.
• Nadmierne wzbudzenie – najczęściej w postaci poddenerwowania, organizm osoby jest wciąż nastawiony na „atak”, czują się zagrożone. Z drugiej strony odpowiedzią na niebezpieczeństwo może być również nagłe znieruchomienie.
• Unikanie – głównie miejsc, ludzi, sytuacji, ale również odpychanie i ignorowanie myśli i uczuć, co może prowadzić do tzw. „odrętwienia”. Wtedy blokowane są nie tylko te nieprzyjemne, ale również przyjemne uczucia.
• Gniew i podirytowanie – podobnie jak
  w przypadku lęku.
• Ponowne przeżywanie wydarzenia traumatycznego – częste ponownie pojawianie
  się myśli i obrazów związanych z przeżytą traumą. Często niechciane, trudne do powstrzymania.
• Wyrzuty sumienia, smutek, żal, wstyd, a nawet depresja.

Jak zatem wspierać osoby po traumie? Niestety nie ma szybkiego i krótkiego sposobu czy poradnika związanego z tą jakże trudną i ważną tematyką.
Aby właściwie pomagać w takim przypadku, należy rozumieć wiele mechanizmów, które wiążą się
z udzielaną pomocą. Na szczęście na bieżąco prowadzone są coraz to nowsze badania w tym zakresie.

Poza zapewnieniem wsparcia i pomocy specjalistów, niezwykle ważne jest:

1. Zapewnienie bezpieczeństwa – biorąc pod uwagę wcześniej opisane objawy, osoba
   która ich doświadcza może mieć dużą trudność w dbaniu o własne bezpieczeństwo. W
   takim okresie niezwykle istotne jest wsparcie bliskich, mi.in w takich rzeczach jak
   zapewnienie pożywienia, odpowiednich warunków do życia, odpowiedniej oceny
   zdrowia i samopoczucia.
2. Wsparcie emocjonalne – wykazanie się zrozumieniem, zapewnieniem
   emocjonalnego ukojenia, czyli szeroko rozumianą empatią w stosunku do osoby
   cierpiącej.
3. Wsparcie informacyjne – zapewnienie takich informacji, które mogą służyć
   lepszemu zrozumieniu sytuacji, w której znajduje się osoba wspierana.
4. Wsparcie duchowe – dotyczy głównie pomocy wobec cierpienia oraz bólu
   duchowego, który wiąże się z poczuciem sensu życia.

Więcej na temat radzenia sobie z objawami – szczególnie z ponownym przeżywaniem wydarzenia traumatycznego – znajdziecie Państwo w filmie poniżej. Zachęcamy do dalszego zagłębiania się w temat oraz wyciągania własnych wniosków i przemyśleń.